Ermenistan Hakkında

Anadolu’nun  3 bin yıllık eski haritasından kalan tek ülkedir. M.S 301 yılında 1700den fazla yıl önce dünyanın ilk Hristiyan ülkesi oldu ve tüm dünyada büyük bir diyasporaya sahiptir. Kafkasya bölgesinde eski bir Sovyet cumhuriyeti olarak yer alsa da Asya ve Avrupa bölgeleri üzerinde eski ve zengin bir kültüre sahiptir. Çok konuk sever halkı sayesinde Ermenistan yaşamak için çok rahattır.

     Kara ile çevrili Ermenistan batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, güneyinde İran, doğusunda Azerbaycan ve güneybatısında Azerbaycan’ın küçük toprak parçası Nahcivan’la sınır komşusudur. Ülkenin yüz ölçümünün %5 ini Aşağı Kafkasya Dağları sırasında en büyük göl olan Sevan gölü oluşturur. Bir çok dağ ve vadiler bir dağ sırtının zirvesindeki gür ormanın çorağa dönüşmesine sahne olmasıyla çok sayıda mikro iklim oluşturur.

Kavrama

Özellikle Erivan’da Latin alfabesiyle daha çok yol işaretleri olsa da Ermenistan ( Gürcistan ile birlikte ) Kafkasya Ülkelerini görmek için rahat ülkelerden biri değildir. İngilizce genellikle konuşulmaz. Örneğin ; bir çok taksi sürücüleri, bakkal ve AVM’deki satış danışmanları İngilizce anlayamaz ve konuşamazlar. Yabancı dil olarak en önemli olan Rusçaydı. Polislerin kanuna karşı olduğu görünmez, en azından Erivan’da öyle değildir ve genellikle ülkenin hem oldukça derli toplu hem de güvenli olduğu görülür.

     Ermenistan gezisinde Ermenistan’ın resmî olarak ilk Hristiyan ülkesi olduğunu sıklıkla hatırlaya-caksınız. Sayısız manastırlar Ermenistan’ın ilk turistik cazibe mekan arasında olduğu için turist olarak bunu unutmanız zor olacak. Manastır bitkinliğinden zarar görse de bunlar için neyse ki bu manastırların çoğu orada bulunan Milenyum eski manastırlar etkileyici olmadan bile ziyaret etmeye layık  Tatev, Noravank, Haghartsin, Haghpat ve Geghard gibi manastır mekânları yaptıran inanılmaz doğal güzelliklerin yerlerine inşa edilmiştir.

   2001 den beri Ermenistan, ulusun Hristiyanlığa dönmesinin 1700. Yıl dönümünü kutladığında turist sayısı her yıl %25 civarında büyümektedir. Aşağı Kafkasya Dağlarındaki Asya ve Avrupa bölgeleri üzerinde eski bir Sovyet devleti olan bu güzel ülke birçok turist için egzotik bir şey sunar.

Tarihi

 Ermeni tarihi 3000 yıla uzanmaktadır. Ermeniler tarihsel olarak Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya karşısındaki vadi ve dağların geniş bölümü olan Ermeni Dağlıkları’nda yaşamaktadırlar. Ermeni vasal devletler, beylikler, kiralıklar, ve imparatorluklar artacak ve tarih boyunca bu dağlığın farklı bölgele-rine  göçerler. Ermeniler Hazar Denizi’nden Merranean Denizi’ne yayılan Büyük Tigran İmparatorlu-ğu’nda Christ döneminden önce yalnızca bir defa birleştiler. Tarihinin çoğu bölgenin büyük güçlerinin  egemenliği altında geçti. Ermenistan’ın doğusu Rusya ve Pers egemenlikleri altındayken, batısı Bizans ve Osmanlı Türklerinin egemenliği altında uzun süre yaşadı. Bu imparatorluklar Amerikan askerlerini kullanarak sık sık Ermeni topraklarına savaşlar açmıştır. Ermenistan her ne zaman fırsat verildiğinde kiliselerini ve dillerini muhafaza etmekte başarılı olsa da kötü bir komşulukdu.İpek Yolu üzerinde yerleşen Ermeniler Doğu Asya’dan Venedik’e uzanan tüccar topluluklarının ve bağlantılarına bir şebeke kurmuştu. Neticede Ermeniler büyük kıskançlık uyandırması ve inancı yüzünden ağır bir bedel ödemiştir.

Sovyet Ermenistan

Birçok yönden Sovyet Dönemi Ermeniler için bir altın dönemiydi. KGB ve GULAG’da sayısız Ermeni’nin kaybolması ve Sovyetler Birliği’ni savunan, 2. Dünya Savaşı’nda yüzbinlerce ölümle Azebaycan (gele-cek çatışma için sahne hazırlayan) ve Ermenistan arasında çekilen keyfi sınırlarda ödenilen bedel ola-ğanüstü bir şek,ilde yüksekteydi. Ekonomik olarak müsamahasız katı sınırları ve kültürel olarak çıkan ülkenin kültürel eğitim ve etkinliklere büyük desteği vardı. Kurala uymasalar da bunlar sık sık araba kazaları veya daha kötüsünün mağdurları olmuştur. Erivan 20,000 lik tozlu garnizon şehirden 1 mil-yonluk metropole çıkmıştır.

Karabağ Çatışması

1990’ların başında Karabağ’daki Ermeniler Ermeni Diyasporası ve Ermenistan’ın desteğiyle Azerbay-can’dan bağımsız olmak için savaştılar. Savaş diplomatik çözüme ulaşmadan da olsa askeri bakımdan kazanılmıştır. Ateşkes küçük istisnalar dışında 1994 yılınden beri devam etti. Ermenistan-Karabağ sı-nırları Azerbaycan’a yakındır. Türkiye de Azeri-Türk akraba desteğindeki Ermenistan kara sınırına yakındır.

Kültürü

Ermenistan Asya ve Avrupa, Doğu ve Batı bölgeleri üzerinde kültür oluşturur. Birçok Ermeni Ermenistan’dan Avrupa ulusu olarak bahseder fakat kendi bazı bölgelerindeki toplumsal tutuculuklar Avrupa’da tam görülmedi. Sovyet Birliği’nin çöküşü yine bu kanalların çoğunu açtı ve değişim hızla gö-rülür fakat ülkenin geri kalanında Erivan’da çok daha fazla olmaktadır. Küçük ve çok homojen(%99 ci-varı Ermeni) nüfusu güçlü aile odaklıdır. Ülkenin insanları misafirliğiyle çok gurur duyduğu yeriyle çok misafirperverdir. Sonsuz tostlar ve içeceklerle bilinen yiyecek ve kalacak bir yer için bir kuruş ödemeden köyü görebilirsiniz.

İnanç

Birçok turist Ermenistan’ın bir Hristiyan milleti olduğunu bildiklerinde şaşırıyorlar fakat dünyada dev-let olarak Hristiyanlığı benimseyen ilk ülkedir. Hristiyanlık M.S. 301 de benimsendi. Birisi Ermenis-tan’da binlerce manastır ve kilise bulabilir. Ermeniler Apostolik ve Katolik(Katoliklerin Pope gibi dini lideri) Hristiyanlığa sahiplerdir.

Coğrafyası

Küçük ve dağlık kara ile çevrili Ermnistan, neredeyse hiç ziyaretçilerini şaşırtmayı başaramaz.  Dağı  güney kıyısına gittiğinizde görünürde bitmek bilmeyen suyuyla Sevan Gölü hoş bir manzara sunan ve

çok daha büyük hissettiren vadi ve kanyonları aşar.  Tüm coğrafik değişimiyle büyük iklim değişikliği büyük Alp Gölü ve karla kaplı zirvelerinde verimsiz, yarım ay şeklindeki manzaralardan yağmur ormanları her şeye yatkındır.

Bölgeler

Ermenistan Merkezi

Ermenistan’ın siyasi merkezi Khor Virap ve Geghart Manastırları ve 4100 metrelik yükseklikteki volkanı ve dinî merkezi Echmeiadzin ile Erivan’daki kültürel mekanları ve ülkenin çoğu müzelerini kapsar. Bu bölgenin çoğu Khosrov Koru’nun saklı güzelliği nadiren ziyaret edilse de durgun ve kurak Ararat Vadisinden oluşur.

Sevan Gölü Bölgesi

Bu bölge meşhur kumsalları kadar eski kilise, manastır ve anıtlarıyla da çevrelenen güzel 2000 metre yüksekliğinde ki Sevan Gölünün etrafına yerleşmiştir. Akılda kalan bölgeleri kıyı boyunca sayısız kerevit ve balık restoranları, Sevavanavank Manastırı yakınındaki kumsalları ve dünyanın en geniş Khachkar Mezarlığını kapsamasıdır. Son zamanlarda rüzgar sörfü eğlenceli aktiviteler listesine yeniden dahil oldu.

Kuzey Ermenistan

Kuzeyinde Gürcistan sınırdaşı olan çok sayıda mükemmel güzelliğin barındığı bu dağlık bölge manastır ve kiliseleri ayırır.

    Debed Nehri Kanyonu gerçekte gezilmemiş ve güzel Ermenistan’ın bir işareti olan uzak Shamshadir Bölgesi’nin çoğunu içine alır.

Güney Ermenistan

Özellikle Ermenistan’ın güzel bölgesi ilginç mağaralardan ve Hristiyan anıtlarına daha uzak İran sınırına uzanmaktadır. Akılda kalanlar Ughtasar Dağı’nın tepesinde binlerce taş resimler, Selim Kervansarayı, Mozrov Mağarası, Noravank Manastırı ve Tatev Manastırını kapsar.

Karabağ Dağlığı

Uluslar arası Azerbaycan Bölgesi olarak bilinse de Karabağ dağlığı yalnızca Ermenistan üzerinden ulaşılabilen ve çoğunlukla Ermeni etniğinden oluşmasıyla Azerbaycan’dan fiilen bağımsızdır. Bir tarafını saran yeşil tepeleri, yüksek dağları, yürüyüş parkurları ve mükemmel manastırlar turistleri Karabağ savaşından ve sonrasından harap olmuş özellikle yeniden nüfusunu arttıran Shushi şehrini ve büyük harap olmuş Ağdam şehri cezp eder. Bölgenin başkenti 140000 yerlinin yaklaşık olarak 4000’inin yurduna döndüğü Stepanakert’dir.

Şehirleri

• Erivan: Başkent ve en uzaktaki büyük şehri.
• Gümrü: İkinci şehri
• Vanadzor: Üçüncü şehri
• Dilican: Ermenistan’ın ‘’Küçük Ermenistan’’ ı olarak bilinen meşhur orman tesisi
• Jermuk: Spalarından hoşlanabileceğiniz ve çok yüksek sıcaklıkta çıkan maden suları ile meşhur.
• Tsaghkadzor: Ermenistan’ın kayak merkezi

Ermenistan Bisiklet Turu Hattı

Bisikletle ( özellikle Karabağ) Ermenistan’ı gezmek için planlanan harika güzergâh.

İçeri girme

Vizeler

Şengen antlaşmasının üye devletleri ve Avrupa Birliği pasaportu sahipleri vizesiz şu anda Ermenistan’a gelebilirler ve yılın 180 günlük süresini burada geçirebilirler. Diğer ülkelerle birlikte pasaport listesinin Arjantin, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bulgaristan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Gürcistan, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Kazakistan, Kırgızistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Moldova, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Tacikistan, Ukrayna, İngiltere, Özbekistan’ı kapsayan vizeye gerek olmadığı anlamına gelmektedir.

Amerikan ve diğer çoğu ülkenin vatandaşları herhangi bir sınır kontrol noktasında tek girişlik turist vizeleri alabilirler.21/120 günlük turist vizeleri 3000/15000 drama mâl olur. Girişte uygun bir vizeye alternatif olarak önceden bir e-vize ayarlayabilirsiniz. 40 Amerikan dolarına mâl olurlar ve genellikle 2 iş günü içerisinde kabul edilir. E-vizeyle gelen yolcular İran kara sınırı Meğri, Zvartnots Uluslar arası Havaalanı, Gürcistan Cumhuriyetinin kara sınırı Bavra, Bagratashen, Gogavan’dan ve Ayrum tren istasyonundan Ermenistan’a giriş yapabilirler.

    Afganistan, Cezayir. Bangladeş, Kamerun, Fildişi Sahili, Mısır, Gana, Irak, Libya, Moritanya, Fas, Nijer, Nijerya, Pakistan, Suudi Arabistan, Somali, Sri Lanka, Sudan, Suriye, Sierra Leone, Tunus ve Vietnam pasaportu sahiplerinin bir davetiyeye ihtiyacı vardır ve gelmeden en yakın konsolosluğa gitmelidirler. Çin ve Hindistan pasaportu sahipleri şu an davetiyeden muaftır fakat e-vize imkânı onlar için geçersizdir. Sınır kapılarındaki görevliler dövizleri kabul eder fakat iyi bir döviz kuru vermeyebilir. En iyisi sınıra gelmeden önce Ermeni parasına sahip olmanızdır. Bazı turistler vize almak için 20 Amerikan dolarına kadar ücretlendirilirler. Sınır güvenlikleri ve gümrük yetkilileri büyük dövizlerde değişiklik yaptıramazlar.

     Erivan Havaalanındaki satın aldığınız vizeleri yerel para birimi cinsinden ödemelidir. Göç kontrolünden önce Erivan Havaalanında hem ATM hem de bir borsa gişesi vardır. Ayrıca  Ermenistan’da çoğunlukla kullanılmayan yolcuların çeklerini bozmak için yaklaşık olarak 10 Amerikan dolarına büyük talep  vardır.

Uçak ile

Zvartnots Uluslararası Havaalanı(ATA:EVN): Erivan’ın 10 km batısındaki ülkenin ana havaala-nıdır.

Ulusal taşıma şirketi BDT(Bağımsız Devletler Topluluğu) tarafından, Orta Asya ve Avrupa genelindeki amaçlara hizmet veren Armavra’ydı. Bazı Batı Asya Havayolları(Suriye, İran vb.) Havaalanında da hizmet verir.

  BDT genelinde çok sık uçuşlar vardır. Rusya Havayolları Yamal,  UTAir, Tatarstan, Saravia, Kuban Havayolları, Polet, Ural, S7, Aergolot’u kapsar. Diğerleri SCAT(Kazakistan), Dniproavia (Dnepropetrousk, Ukrayna) ve Belevia (Belarus) ‘u kapsar.

Erivan’da da hizmet veren birkaç Avrupa Havayolu: Çek Havayolu, Fransa Havayolu, Avustur-yalı,  LOT Shirak Havayolu (ATA:LWN) Gümrü’de Rusya’dan birkaç uçuş yapmaktadır.

Tren ile

Trenin Gürcistan Tiflis’e günaşırı gece seferi vardır. Türkiye ve Azerbaycan tren bağlantıları hizmet vermektedir.

Araba ile

Gürcistan

Yaklaşık 17 Amerikan dolarına Tiflis’ten Erivan’a hizmet veren minibüsler ( mashrutka) vardır.

 Ayrıca bu servisten Alaverdi ( Haghpat ve Sanahin Manastırlarına en yakın önemli kasabası)’nin dışarısına gitmek mümkündür.

İran

Seyahat acenteleri kontrolü ile yaklaşık 60/50 dolara Tahran veya Tebriz’den Erivan’a uygun, modern, günlük otobüs seferi vardır. Aksi takdirde Norguz/ Agarak’taki yalnızca İran- Ermenistan kara sınırında toplu taşımada kötü bir hizmet sunulur. Ermeni tarafında Erivan’dan bir günde bir Marschrutka ile Meğri’ye kadar gidebilirsiniz. Her iki istikamette Marschrutka sabahları çok erkenden yola çıkar. Kapan ve Kajaran’da Marschrutka’lar daha çok hizmet verir fakat oradan sınıra uzandığı için (bu yüzden pahalı) uzun ve dağlıktır. Meğri’den sınıra yaklaşık 8kilometredir ve taksi tutmak veya otostop çekmek tek seçenektir. İran tarafında, en sık toplu taşıma Jolfa’nın yaklaşık 50 kilometre batısına gidebilir, o yüzden yine taksi ( ticari ) tek seçenektir. Sınır otostop çektiğinizde hiç yoğun olmayacaktır, Rusça ve Farsça burada çok yardımcı olur ve çoğu kamyon sürücüleri ile zaman geçirmek zorundasınızdır. Bunun güvenli bir seçenek olup olmadığını kendiniz düşünün!

Günlük Tur ile

Bazısı yetersiz toplu taşımaya sahip önemli turistik mekânlara ulaşmanın en iyi seçeneklerinden birisi Erivan boyunca bir çok günlük tur yapılmasıdır. 6 dolardan başlayarak ülkenin çok sayıda önemli çekiciliğini kapsayan tüm günlük gezilerin yarısının bir bölümünü seçebilirsiniz. Örneğin ; bir çok mağara, Ughtasar ve Petroglifler gibi egzotik yerler ve daha uzak kısımları özel planlama gerektirir.

Otobüs veya Minibüs ile

Toplu taşıma Ermenistan’da çok ucuz ve iyidir. Meşhur bölgelerin dışındaki daha uzak yerlere götürmesi zor olabilir. Sistemi her bir şehri Erivan’a bağlantısını sağlayan ve her şehri çevresindeki köylere şehir içi ulaşımı sağlaması merkezi trafiği düzenleme sistemi olarak tanımlanılır. Çoğu şehirler arası seyahat 14 koltuklu minibüs veya otobüsler ile olur. Erivan gitmek istediğiniz yere bağlı olan tüm ülkeye hizmet veren birkaç otobüs değişim duraklarına sahiptir. Gitmek istediğiniz yere hangi otobüs değişim servisinin gittiğini öğrenmelisiniz. Ermeni minibüslerinin önceden bilet satmaması ve biletlerin tümünü piyasaya çıkarmaması Doğu Avrupa’daki bir çok ülkeye benzemediğini unutmayın. Yolculuğun herhangi bir anında ( başlangıçta birisi toplasa da ) sadece şoföre ödersiniz, tam bir demir para gerekmez, 1000 dram için 20bin kağıt para bir sorun çıkarabilir. Bahşişler toplu taşımada anlaşılmaz.

Taksi veya Araba ile

Sıradan batılı turist için çok kısa bir süreliğine ülkenin herhangi bir yerine gitmek için taksi tutabilirsiniz. Büyük çantaları getirerek çok seyahat etmeye karar verdiyseniz; taksi ile gitmek en iyi seçim olacaktır. Fiyatlar ( 33 Cent) kilometre başına yaklaşık 100 dram’dır. Çoğu taksilerin taksimetresi de yoktur, bu yüzden yola çıkmadan önce fiyatı konuşmalısınız. Özellikle saatlerce minibüs beklemekten hoşlanmıyorsanız, her halükârda taksi uzun geziler için iyi bir seçimdir.

Araba kiralayabilirsiniz fakat batı veya Orta Avrupa, Amerika dışına çıkamazsınız ve batıda araba sürmeye alışkınsanız arabanızı kiraladığınızda bir şoför tutmalısınız. Sıradan turist için Ermenistan’da araba sürmek farklı bir girişim olabilir fakat araba kiralamaya karar verirseniz, SIXT ( Zvartnots Havaalanındaki Ofis ) Europacar, Hertz, Naniko ve diğerlerinin merkeze Erivan’da araba kiralamak için giderek artan araba kiralama şirketleri vardır.

  Erivan civarındaki çoğu anayollar alışılmışın dışında iyi durumda olan bazılarının güzel şekillenmesi için elverişlidir. Kuzeye ( Dilidjan) veya güneye ( Jermuk) gittiğinizde yollar oldukça engebeli ve daha az güvenlidir ve özellikle toplu taşımayı ( minibüsler çok daha kötü koşuldadır) kullandığınızda öyle hissedebilirsiniz. Kasisler deneyim için çok büyük bir parçadır ve böylece araba kullanma deneyiminizi test edebilirsiniz. Dikkatli olun ve kiraladığınızda spor aracı veya yedek tekerlek almaya dikkat edin!